Trzeba zdać sobie sprawę z tego iż mianowicie Park dzisiejszy różni się dosyć znacznie od dawnego, założonego przez Księżną Marszałkową.

Zamek początkowo miał charakter obronny - ze zwodzonym mostem, fortalicjami i wieżami strażniczymi. Otoczony był armatami zaś fosa w której nie płynęła woda miałą dodatkowo utrudniać dostęp do parku.

Wycieczki gondolami na Dolne

Malutki ogród Księżna Izabela Lubomirska założyła od strony północnej i wschodniej. Natomiast główne założenia ogrodowe położone były za folwarkiem "na Dolnem". Był to Ogród Włoski na planie podkowy otoczony wodą ze stawem pośrodku. Do tego ogrodu udawały się malownicze wycieczki z księżną na czele na specjalnych gondolach płynące po dzisiejszej Mikośce, która wówczas miała większą szerokość. W ogrodzie włoskim znajdowała się altanka trzyokienna w której znajdowały się szezlong, krzesła a nawet biblioteczka na książki.

Zwierzyniec

Dalej znajdował się Zwierzyniec połączony z ogrodem przy zamku aleją zwaną "dziką promenadą".W 1820 roku jak wspominał Horodyski w "Opisie zamku" znajdowało się kilkadziesiąt danieli i specjalna platforma dla dam, które obserwowały łowy. Tu znajdował się "Pałacyk" z sypialnią, salki i gabinetu oraz... łazienki wyposażonej w kotły do grzania wody. Na miejscu Zwierzyńca jest dzisiaj lasek Dębnik zaś na miejscu Ogrodu Włoskiego rafineria.

Wśród ogrodników był także królewski

Dla księżnej Lubomirskiej pracowali ogrodnicy, którzy wcześniej byli zatrudnieni przy jej ogrodach w Wilanowie czy Mokotowie. Np. w XVIII wieku ogrodnikiem był Otto, ogrodnikiem "Dolnego Ogrodu" Olbrycht, potem Simon. Z warszawy sprowadzono Wawrzyńca Spindlera. Po śmieci księżnej ogrodnikiem był Zulauf który pracował m.in. dla króla holenderskiego Wilhelma Orańskiego. Alfred i polecił zniwelować tereny przed zamkiem i obsadzić drzewami.

Ogrody Włoski, różany i bylinowy

Tak naprawdę dopiero Elżbieta i Roman Potoccy nadali kształt obecnemu parkowi w stylu parków angielskich. Oni też stworzyli ogród Włoski od Wschodu, ogród różany przed oranżerią oraz ogród bylinowy przed Kurzą Stopą. Założono także storczykarnię w której hodowano znane w całej Europie storczyki. Zresztą w samym pałacu stoły w jadalniach udekorowane były tymi storczykami dobranymi specjalnie pod kolor zastawy stołowej.

Pierwsze wrażenia hrabiny Potockiej

Elżbieta Potcka wspominała o pierwszym wjeździe do Łańcuta iż: "Zamek wydawał się jej jakby drzemiący, zapadnięty w drzewach i krzakach a jedyną dekoracją były dwa rzędy pomarańcz sprowadzonych przez księżnę Marszałkową" Fosy były zarośnięte krzakami w których zajączki się chowały. Naokoło fosy biegła aleja gęsto zasadzona starymi lipami, poza tym parku nie było".

Nieład w parku irytował Elżbietę Potocką. Do parku włączoną skwer przed bóżnicą i od wschodu przyłączono rozległe pole. W zameczku Romantycznym pomieszkiwał kilka razy w roku ogrodnik Witaschek. Kiedy cały ogród otwarty był dla publiczności, wspominała Elżbieta Potocka - "ławki stały pod lipami; wszędzie było pełno żołnierzy i Żydów, którzy na ławeczkach z obiadem rozkładali się a potem brudne papiery na ziemi zostawiali"

Wchód zabroniony

W 1890-1904 roku została skasowana droga publiczna od Zameczku do świętego Jana. "Ogrodziło się cały park zewnętrzy i powstały dwie bramy żelazne: od Zameczku i od miasta. Jeszcze za życia ojca Roman postawił w nieogrodzonym parku tablice "wchód wzbroniony" a ludzie ponoć nie protestowali więc zakaz wszedł w życie... stwierdzała hrabina. Postawiono kordegardy - przy bramie głównej w 1901 roku, tę zaś wybudowano na wzór istniejącej w Anglii w miejscowości Corsham House wzorując się fotografią zamieszczoną w czasopiśmie angielskim "Country Life".

W 1899 roku postawiono drugą kordegardę przy domu ogrodnika, który również wzorowano na zdjęciach z "Country Life" i wejście zamknięto. Przy Zameczku Romantycznym stanęła druga brama ze stróżem, którego hrabia Roman witał codziennie "Bon jour lancier" (dzień dobry ułanie).

Łańcucianie odzwyczaili się spacerowania po parku, a "stary jednooki Potęga chodził z kijem po parku aby nikt tutaj nie spacerował".

Na życzenie - blask Księżyca

Artysta hiszpański Fontana na ogrodniczówce postawił reflektor tak że droga do Zameczku Romantycznego do Zamku oświetlona była nocą snopem światła jakby księżycowego; palmiarnia zaś rzucała światło zielone.

Szczegóły Wydarzenia:

W niedzielę 21 września 2025 r. Muzeum - Zamek w Łańcucie zaprasza na trzecią odsłonę Święta Parku. To historyczny piknik rodzinny z atrakcjami dla dzieci, młodzieży i dorosłych. Wydarzenie rozpocznie się o godz. 12.00 i potrwa do godz. 17.00.
Hasło tegorocznej edycji brzmi "W cieniu starych drzew". W programie przewidziano m.in.: pokazy rekonstruktorów z XVII-XIX w., pokaz dawnej mody, wystrzały armatnie, lekcje tańców dawnych, pokazy: sokolnicze, musztry wojskowej, flagowe - Sbandieratori, prezentacje obyczajowości i rzemiosł dawnych.

Na uczestników czekać będą także zabytkowe rowery z XIX i początku XX wieku. Rekonstruktorzy zaprezentują również wystawę z tablicami informacyjnymi.
Na scenie plenerowej wystąpi zespół Noble Band. Muzycy występują/występowali m.in. z takimi artystami jak: Nigel Kennedy, Andrzej Sikorowski i Grupa pod Budą, Jarosław Śmietana, Grzegorz Turnau, Marek Grechuta, Tilt czy Urszula Dudziak.
Organizatorzy zaplanowali także gry, zabawy i warsztaty dla rodzin, atrakcje dla dzieci oraz strefę ciszy. Będzie można również zakupić regionalne produkty, wyroby rękodzielników oraz jedzenie z kuchni dawnej i współczesnej.

Program Święta Parku:
12:00 - rozpoczęcie wydarzenia, otwarcie bram
12:00 - 13:00 - Żywy park - spotkanie z rekonstruktorami (XVII-XIX w.)
12:30 - pokaz mody z komentarzem
13:00 - oficjalne rozpoczęcie i powitanie uczestników
13:10 - wystrzały armatnie
13:15 - pokaz sokolniczy
13:40 - lekcja tańców dawnych
14:00 - pokaz musztry wojskowej
14:10 - pokaz flagowy - Sbandieratori
14:20 - pokaz mody z komentarzem
14:40 - prezentacja obyczajowości i rzemiosł dawnych
14:55 - pokaz sokolniczy
15:20 - lekcja tańców dawnych i uroczysty korowód taneczny
15:40 - prezentacja i historia pojazdów zabytkowych
15:58 - wystrzały armatnie
16:00 - koncert finałowy: zespół Noble Band
17:00 - zakończenie wydarzenia

Bilety w cenie 5 zł (bilet normalny) oraz 2 zł (bilet ulgowy) do nabycia w dniu wydarzenia w Kasach Głównych, znajdujących się w Maneżu przy ul. 3-go Maja 10 oraz w punktach kasowych przy bramie głównej i przy Zameczku Romantycznym.
Ponadto Muzeum - Zamek w Łańcucie informuje, że 21 września 2025 r. nie będzie możliwe swobodne przejście przez Park Zewnętrzny. Teren Parku zostanie zamknięty na potrzeby wydarzenia. Równocześnie ekspozycje Muzeum będą czynne zgodnie z niedzielnym harmonogramem.
Organizacja Święta Parku została sfinansowana ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Województwa Podkarpackiego, a także ze środków własnych Muzeum.